آيا دهان شويه تأثير دارد؟


 

نويسنده: محمود حيدري




 
اين روزها دندانپزشكان به افرادي كه از پوسيدگي دنداني شاكي اند و مي گويند هر كاري مي كنند باز هم دندان هاي شان پوسيده مي شود، توصيه مي كنند از دهان شويه ي فلورايد استفاده كنند.
برحسب سرعت پوسيدگي دندان هايتان مي توانيد با صلاحديد دندان پزشك ،‌يك يا دو بار در هفته از اين دهان شويه ها استفاده كنيد. بعضي ها مي گويند كه بد نيست دهان شويه را از كودكي براي فرزندتان هم بخريد تا دندان هايش پوسيده نشود ولي آيا كودكان مي توانند به راحتي و بي خطر از اين دهان شويه استفاده كنند؟ با دكتر شيرين معماران، متخصص پروتزهاي دنداني و ايمپلنت ، درباره ي همين موضوع گفت و گو كرده ايم. با ما همراه شويد:

مي گويند مصرف منظم دهان شويه ي فلورايد از پوسيدگي دندان پيشگيري مي كند، درست است؟
 

- در حال حاضر دهان شويه هاي فلورايددار (مثل همان دهان شويه هايي كه در مدارس استفاده مي شود)، در كنار ژل ها و خمير دندان هاي فلورايد دار و چند محصول ديگر كه در دسترس قرار دارد، باعث عملكرد موضعي فلورايد مي شود اما مطالعات نشان مي دهد كه افزودن فلورايد به آب همگاني ، مؤثرترين روش كاهش پوسيدگي دندان، بخصوص در سطح وسيع جامعه است. زيرا غير از تأثير وسيع آن، برخلاف روش هاي انفرادي موضعي، در بدن نيز جذب عمومي دارد و مي تواند وارد ساختار دندان هاي رويش نيافته شود.

در ايران چطور، آيا به آب آشاميدني شهرها فلورايد افزوده مي شود؟
 

-تأثير فلورايد آب، بيشتر در دندان هاي دايمي محسوس است. به نظر مي رسد در اغلب مناطق ايران، ‌ميزان فلورايد آب در حد لازم و حتي بالاتر از حد مجاز باشد. گرچه متأسفانه تحقيقات جامع و كاملي در مورد ميزان فلورايد آب مناطق مختلف ايران در دسترس نيست، ولي با اين حال فلوئورزيس كه همان آسيب ديدن دندان ها در اثر مصرف زياد فلورايد است، در برخي از مناطق جنوبي ايران مثل بوشهر رايج است و بايد افزودن فلورايد به آب اين مناطق، ‌كه مردم به خودي خود فلورايد را از محيط دريافت مي كنند، تحت كنترل باشد.

در مطب چطور، اگر فكر كنيم دندان هاي مان سريع پوسيده مي شوند،‌مي توان از دندانپزشك خواست كه با فلورايد به داد دندان هاي مان برسد؟
 

- به هر حال ثابت شده كه كاربرد موضعي فلورايد بخصوص توسط دندانپزشك، باعث كاهش ميزان پوسيدگي به ويژه در كودكان مي شود. در نتيجه، كاربرد موضعي فلورايد براي كودكان و نوجوانان در مطب هاي دندانپزشكي اكيداً توصيه مي شود . دندانپزشك بعد از تعيين ميزان استعداد ابتلاي بيمار به پوسيدگي و احياناً انجام درمان هاي لازم اوليه مثل حذف پوسيدگي ها ، درمان فلورايد را انجام مي دهد.

آيا شما استفاده از دهان شويه فلورايددار را توصيه مي كنيد؟
 

استفاده از دهان شويه هاي فلورايد دار يكي از روش هاي موضعي استفاده از فلورايد است، كه هم اكنون نيز طرح همگاني استفاده از آن در مدارس كشور در حال اجرا است . اين طرح به صورت استفاده ي يك روز در هفته از دهان شويه، توسط دانش آموزان با نظارت مسؤولان مدارس انجام مي شود. استفاده از هرگونه دهان شويه فلورايددار براي كودكان زير شش سال ممنوع است، مگر اينكه توسط دندانپزشك تجويز شده باشد.

و در خانم هاي باردار چطور؟
 

يكي از چالش هاي مهم، تجويز مكمل هاي فلورايد در خانم هاي باردار است. در منابع علمي، مدرك معتبري در زمينه ي ارزش تجويز مكمل خوراكي فلورايد براي مادران باردار، حتي در مناطقي كه آب فاقد فلورايد است، وجود ندارد. گرچه مصرف اين مكمل ها توسط اداره ي غذا و داروي آمريكا براي مادران باردار ممنوع اعلام شده، اما اين مكمل ها براي جنين به هيچ وجه خطرناك نيستند. در سال هاي اخير برخي محققان ثابت كرده اند كه فلورايد از راه جفت به جنين منتقل مي شود، اما مقدار فلورايد منتقل شده نامشخص است.
در عين حال محققان توافق دارند كه وقتي جنين در معرض فلورايد قرار مي گيرد، در پيشگيري از پوسيدگي دندان ها ي شيري او تأثيردارد، گرچه اين تأثير بسيار اندك است. بطور كلي توافق صاحب نظران علم دندانپزشكي بر اين است كه مصرف فلورايد توسط زنان باردار فايده يي براي دندان هاي نوزاد و حداقل در مورد دندان هاي دايمي در بر نخواهد داشت.

گفتيد در جنوب كشور يك نوع بيماري دندان مربوط به فلورايد رايج است. اين بيماري چيست؟
 

جذب بيش از حد فلورايد توسط بدن، به خصوص در مناطقي با فلورايد آب بالا، ‌مي تواند به فلوئورزيس دنداني (دندان هاي خالدار)منجر شود.در اين حالت، ميناي دندان رنگ سفيد گچي يا قهوه اي مات به خود مي گيرد. اين وضعيت بيشتر در دندان هاي دايمي ديده مي شود. اين مشكل در صورت تأييد توسط دندانپزشك ، به راحتي با روش هاي ترميم همرنگ دندان، قابل تصحيح است.

فلورايد چگونه از پوسيدگي دندان جلوگيري مي كند؟
 

سه مكانيسم اوليه ي عمل فلورايد بر روي دندان ها از اين قرار است:
-وقتي فلورايد با مينا و عاج دندان تماس مي يابد، با كلسيم و فسفر موجود در آنها، فلورو آپاتيت را تشكيل مي دهد و اين تركيبي است كه نسبت به هيدروكسي آپاتيت مقاوم تر است.
- فلورايد همچنين ترميم و معدني شدن مجدد سطح دندان هاي پوسيده را تسريع مي كند و كمك مي كند كه روند تخريب معكوس شود و موجب افزايش مقاومت سطح دندان در برابر پوسيدگي مي شود.
- در نهايت ، فلورايد موجب كاهش اثر تخريبي باكتري هاي دهان بر دندان مي شود، كه اين كار را از طريق تداخل در تشكيل و عملكرد ميكروارگانيسم ها انجام مي دهد.

منبع: 7 روز زندگي شماره 84